नयाँ दिल्ली-
भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले गत हप्ता भारत प्रशासित काश्मिरको पहलगाममा भएको घातक आतंकवादी आक्रमणको जवाफ दिन भारतीय सशस्त्र बललाई ‘पूर्ण अपरेशनल स्वतन्त्रता’ प्रदान गरेका छन्। मंगलबार एक वरिष्ठ सरकारी स्रोतले एएफपीलाई दिएको जानकारीअनुसार, मोदीले सेना र सुरक्षा प्रमुखहरूसँग बन्द कोठामा भएको उच्चस्तरीय बैठकमा आतंकवादविरुद्ध कडा कारबाही गर्ने भारतको राष्ट्रिय संकल्प रहेको बताएका छन्।

मोदीले बैठकमा भने, “काश्मिरमा सर्वसाधारणमाथि भएको आतंकवादी हमलाको जवाफमा हाम्रो प्रतिक्रियाको मोड, लक्ष्य र समय छनोट गर्न सशस्त्र बललाई पूर्ण परिचालन स्वतन्त्रता छ।” उनले भारतीय सेनाको व्यावसायिक क्षमतामा पूर्ण विश्वास व्यक्त गर्दै सरकारको पूर्ण समर्थन रहेको उल्लेख गरे। यो टिप्पणी भारतका प्रमुख अखबारहरूमा प्रकाशित समाचारहरूसँग मिल्दोजुल्दो रहेको स्रोतले बताएको छ।

गत अप्रिल २२ मा काश्मिरको पहलगामस्थित बैसारन मेडोमा भएको आतंकवादी आक्रमणमा २६ जना, मुख्यतः पर्यटकहरूको ज्यान गएको थियो। यो पछिल्लो दुई दशकमा काश्मिरमा सर्वसाधारणमाथि भएको सबैभन्दा घातक आक्रमण मानिएको छ। भारतले यस आक्रमणमा पाकिस्तानको समर्थन रहेको आरोप लगाएको छ, जसलाई इस्लामाबादले अस्वीकार गरेको छ।

आक्रमणपछि भारत र पाकिस्तानबीच तनाव चरमोत्कर्षमा पुगेको छ। दुवै देशले काश्मिरको नियन्त्रण रेखा (एलओसी) मा गोली हानाहान गरेका छन्, कूटनीतिक सम्बन्धलाई कमजोर बनाएका छन्, नागरिकहरूलाई देश निकाला गरेका छन् र अटारी–वाघा सीमा बन्द गरेका छन्। भारतले १९६० मा भएको सिन्धु जल सम्झौता समेत निलम्बन गरेको छ, जसलाई पाकिस्तानले ‘युद्धको कार्य’ को संज्ञा दिएको छ।

मोदीले गत बिहीबार पहलगाम आक्रमणको जवाफमा कडा कारबाही गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए। उनले भने, “म विश्वलाई भन्छु, भारतले हरेक आतंककारी र तिनका समर्थकलाई पहिचान गर्नेछ, ट्र्याक गर्नेछ र सजाय दिनेछ। हामी तिनीहरूलाई पृथ्वीको अन्तसम्म खेद्नेछौँ।”

भारतीय प्रहरीले संयुक्त राष्ट्रसंघद्वारा आतंकवादी संगठन घोषित लश्कर–ए–तैयबा समूहसँग सम्बन्धित तीन संदिग्ध—दुई पाकिस्तानी र एक भारतीय—को पहिचान गरेको छ। यी संदिग्धलाई ‘मोस्ट वान्टेड’ सूचीमा राखिएको छ र प्रत्येकको टाउकोमा २० लाख भारतीय रूपैयाँ (लगभग २३,५०० अमेरिकी डलर) को इनाम घोषणा गरिएको छ।

मंगलबार नयाँ दिल्लीस्थित प्रधानमन्त्रीको निवास ७, लोककल्याण मार्गमा भएको बैठकमा रक्षामन्त्री राजनाथ सिंह, राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभाल, चिफ अफ डिफेन्स स्टाफ जनरल अनिल चौहान र तीनै सेनाका प्रमुखहरू—जनरल उपेन्द्र द्विवेदी (सेना), एडमिरल दिनेश के. त्रिपाठी (नौसेना) र एयर चिफ मार्शल अमर प्रीत सिंह (वायुसेना)—उपस्थित थिए।

भारतीय सेनाले काश्मिरमा संदिग्ध आतंककारीहरूको खोजीमा घर र जंगलहरूमा तीव्र खानतलासी अभियान चलाइरहेको छ। साथै, नियन्त्रण रेखामा पाकिस्तानी सेनासँग लगातार पाँच दिनदेखि साना हतियारको गोली हानाहान भएको भारतीय सेनाले जनाएको छ।

पहलगाम आक्रमणको विश्वव्यापी निन्दा भएको छ। अमेरिकी गुप्तचर प्रमुख तुलसी गब्बार्ड, संयुक्त अरब इमिरेट्सका राष्ट्रपति शेख मोहम्मद बिन जायद, बेलायत, अष्ट्रेलिया, चीन, जापान, श्रीलंका र अन्य मुलुकका नेताहरूले भारत र प्रधानमन्त्री मोदीप्रति समवेदना र समर्थन व्यक्त गरेका छन्। संयुक्त राष्ट्रसंघले दुवै मुलुकलाई ‘अधिकतम संयम’ अपनाउन आग्रह गरेको छ।

भारत र पाकिस्तान दुवै आणविक शक्ति सम्पन्न मुलुक हुन्, र यो तनावले सैन्य द्वन्द्वको जोखिम बढाएको छ। कतिपय भारतीय रक्षा विश्लेषकहरूले सैन्य कारबाहीमा सावधानी अपनाउन सुझाएका छन्, किनकि २०१९ को पुलवामा आक्रमणपछिको बालाकोट हवाई हमलाले पनि तनाव बढाएको थियो।

पाकिस्तानका सूचना मन्त्री अत्ताउल्लाह तारार ले मंगलबार राति ‘विश्वसनीय गुप्तचर जानकारी’ का आधारमा भारतले आगामी २४–३६ घण्टामा पाकिस्तानविरुद्ध सैन्य कारबाही गर्न सक्ने दाबी गरेका छन्।

पहलगाम आक्रमणपछि काश्मिरमा पर्यटकीय गन्तव्यहरूको आधाभन्दा बढी बन्द गरिएको छ। भारतीय सेनाले सुरक्षा समीक्षा तीव्र बनाएको छ, र स्थानीय बासिन्दा र विद्यार्थीहरूले असुरक्षाको महसुस गरिरहेका छन्। जम्मु र काश्मिरका मुख्यमन्त्री उमर अब्दुल्लाह ले २६ वर्षपछि पहिलोपटक क्षेत्रमा हिंसाविरुद्ध एकता देखिएको बताएका छन्।

पहलगाम आक्रमणले भारत–पाकिस्तान सम्बन्धलाई थप जटिल बनाएको छ। मोदीको ‘पूर्ण अपरेशनल स्वतन्त्रता’ को घोषणाले सैन्य कारबाहीको सम्भावना बढाएको छ, तर यसले क्षेत्रीय स्थायित्वमा पार्न सक्ने प्रभावलाई लिएर विश्व समुदाय चिन्तित छ। भारतले आतंकवादविरुद्ध कडा कदम चाल्ने संकल्प दोहोर्याए पनि, कूटनीतिक र सैन्य सन्तुलन कायम राख्नु उसका लागि ठूलो चुनौती हुनेछ।