काठमाडौं-
आधुनिक जीवनको अभिन्न अंग बनेको मोबाइलको अत्यधिक प्रयोगले मानव स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पारिरहेको विज्ञहरूले चेतावनी दिएका छन्। लामो समयसम्म मोबाइल चलाउँदा आँखा सुख्खा हुने, टाउको दुख्ने, घाँटी र ढाडको समस्या देखिने गरेको एक अध्ययनले देखाएको छ।
स्वास्थ्य विशेषज्ञका अनुसार मोबाइल स्क्रिनबाट निस्कने नीलो प्रकाश (ब्लू लाइट) ले आँखामा तनाव मात्र होइन, मानसिक स्वास्थ्यमा पनि असर पुर्याउँछ। सामाजिक सञ्जालको अत्यधिक प्रयोगले तनाव, बेचैनी र एक्लोपनको भावना बढाउने गरेको पाइएको छ। साथै, मोबाइलबाट निस्कने रेडिएसनले मस्तिष्कमा प्रभाव पार्न सक्ने आशंका पनि व्यक्त गरिएको छ, यद्यपि यसको ठोस प्रमाण अझै पाइएको छै
मोबाइलको अत्यधिक प्रयोगले स्वास्थ्यमा पार्ने असरहरू:
आँखासँग सम्बन्धित समस्या
– नीलो प्रकाश (ब्लू लाइट) ले आँखा सुख्खा हुने, धमिलो देखिने र टाउको दुख्ने समस्या निम्त्याउँछ।
मानसिक स्वास्थ्यमा असर
– तनाव, बेचैनी, एक्लोपनको भावना र सामाजिक सम्पर्कमा कमी।
– कामप्रति रुचि घट्ने र संवादमा हिचकिचाहट।
शारीरिक समस्या
– हात, घाँटी र ढाड दुख्ने (टेक्स नेक सिन्ड्रोम), आलस्य र मोटोपनको जोखिम।
रेडिएसनको सम्भावित असर
– मस्तिष्कमा प्रभाव पार्न सक्ने सम्भावना (यद्यपि ठोस प्रमाण बाँकी छ)।
समस्याबाट बच्ने उपायहरू
प्रयोग सीमित गर्नुहोस्
– दैनिक समय तालिका बनाएर मोबाइल प्रयोगको समय निर्धारण गर्नुहोस्।
नोटिफिकेसन बन्द गर्नुहोस्
– अनावश्यक एपको नोटिफिकेसन हटाएर बारम्बार फोन हेर्ने बानी कम गर्नुहोस्।
ब्लू लाइट फिल्टर प्रयोग गर्नुहोस्
– स्क्रिनको नीलो प्रकाशबाट आँखालाई जोगाउन यो सुविधा सक्रिय गर्नुहोस्।
२०–२०–२० नियम पालना गर्नुहोस्
– प्रत्येक २० मिनेटमा २० सेकेन्डसम्म २० फिट टाढाको वस्तु हेरेर आँखालाई आराम दिनुहोस्।
ध्यान भट्काउनुहोस्
– हिँड्ने, किताब पढ्ने वा अन्य रचनात्मक काममा समय बिताउनुहोस्।
सही पोजिशनमा प्रयोग गर्नुहोस्
– लामो समय एउटै अवस्थामा मोबाइल नचलाउनुहोस्, घाँटी र हातको दुखाइ कम गर्न स्थिति परिवर्तन गर्नुहोस्।
रातको प्रयोग कम गर्नुहोस्
– सुत्नुअघि ३० मिनेट मोबाइल नचलाउने र सुत्ने ठाउँबाट टाढा राख्ने।
थप सुझाव
स्क्रिन टाइम ट्र्याक गर्नुहोस्:
धेरै मोबाइलमा स्क्रिन टाइम निगरानी गर्ने सुविधा हुन्छ, यसलाई प्रयोग गरेर आफ्नो बानी नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।
नाइट मोड प्रयोग गर्नुहोस् राति मोबाइल चलाउनै परेमा नाइट मोड वा डार्क थिम प्रयोग गर्नुहोस्, जसले आँखामा कम तनाव पार्छ।
व्यायाम गर्नुहोस्घाँ टी र ढाडको दुखाइ कम गर्न हल्का स्ट्रेचिङ वा योग अभ्यास गर्नुहोस्।
